Hokkenbezoek in de Liemers en Achterhoek.

Zaterdag 8 juli was het zover: het bestuur van de Nederlandse Wyandotte Club ging op hokkenbezoek bij enkele fokkers/liefhebbers. Was het de zaterdag hiervoor nog fris, bewolkt met wat regen, nu hadden we een zonnige dag met 33 graden. Korte broeken weer.
De aftrap was bij bestuurslid Han Schellekens in Didam en als eerste kwam Benny Wittenbernds rond half tien aan, gevolgd door Harm Timmer en Evert Visser die er al een rit van ruim 2 uur op hadden zitten. Niet veel later kwam Bertus Zomer en tenslotte Michel Sneekes met René van der Meer. Ook waren uitgenodigd Patrick Schoenmakers (verhinderd) en Marco van Dijk (ziek).

Evert Visser doet het volgende verslag:
Het is jarenlang een traditie dat het bestuur van de NWC op hokkenbezoek gaat. Het is één van de hoogtepunten in het jaar. Het is leden (maar deze keer ook niet leden) hun hokken opstellen. Samen worden de dieren besproken, maar ook de manier van opfok, voeren en selecteren.
Dit jaar gingen we naar het oosten van ons land.
We startten de dag bij ons erelid Han Schellekens in Didam. Het zou een tropische dag worden, dus korte broeken aan en op zoek naar de schaduw. Bij aankomst stond de koffie al klaar.
Han woont op een prachtige plek in Didam. Het perceel is 1800 m2 voor het huist, een ruime tuin, een bloemschikatelier van zijn vrouw en voldoende ruimte voor zijn dieren.
Sinds 1984 fokt Han Wyandottekrielen in de kleuren Goud zwart-, en Goud blauwgezoomd
De dieren lopen in mooie grote buitenrennen. Er liepen nog zo’n 30 jonge hanen. Door en een oude haan bij te zetten was er een redelijke rust. In een ander deel van de rennen liepen nog zo’n 60 jonge hennen. Het zijn beide lastige kleurslagen en dan is het wel van belang om voldoende dieren te hebben voor de selectie.
Han fokt ieder jaar met 3 tomen en heeft een eigen broedmachine. Het broeden, uitkomen en ringen is altijd een hele logistieke planning omdat Han en zijn vrouw ook regelmatig in Spanje zijn. Door een goede planning zijn beide goed te handelen.
Han experimenteert af en toe met Duitse dieren. De kleur is vaak veel roder, maar de vleugeltekening (zeker bij de hanen) is veel beter.
De nadruk van de fok ligt bij Han op de tekening. Het type volgt daarna.
Net zoals veel andere fokkers heeft Han (sinds een week of 3) ook last van bloedluis. Er hangen varens in de hokken wat in de oudere lectuur aanbevolen wordt als middel tegen bloedluis. Ook strooit Han Lavameel door de bodembedekking ter voorkoming van bloedluis, schilderde de zitstokken wit en had in een van de hokken gebruik gemaakt van oliebakjes bij de zitstokken..
Nog een paar fokkerswijsheden van Han: brandnetels knippen in kleine stukjes (stengels en bladeren) en voeren aan de dieren voor mooie gele benen en een stuk tempex in de hokken tegen verenpikken.
Er was veel te zien in en om huize Schellekens, maar we moesten verder naar het volgende adres.
Om 11.30 uur kwamen we aan bij Fons Gerritsen in Kilder. Oorspronkelijk woonde hij daar in een oude boerderij met 2 hectare grond (was 6 hectare toen hij nog melkkoeien en 50 fokvarkens had, 1970 – 1998). Na jaren van overleg was er toestemming van de gemeente om de stallen en de woning af te breken en op dezelfde (!) plaats drie vrijstaande woningen (eentje voor hem) te bouwen. Er moest vooraf van alles onderzocht worden op de aanwezigheid van o.a. vleermuizen, uilen en zelfs huismussen. Ook het bouwen van een kippenschuurtje was aan strenge eisen onderworpen.
Nu heeft Fons nog 500 m2 grond, grotendeels grasland maar ook een fraaie moestuin.
Oorspronkelijk fokte hij, zijn hele leven al, andere rassen zoals Twente grijze, Noord Hollandse Blauwe, Uilebaarden en buff Orpington (groot en kriel). Nu heeft hij Wyandotte krielen (eerst goud zwartgezoomd) in de kleuren tollbunt en citroen tollbunt maar krijgt nog geen andere fokkers enthousiast om met deze kleur(en) aan de slag te gaan en zo erkend te krijgen.
Dit jaar had hij ongeveer 50 kuikens met behulp van de broedmachine en broedse kippen.
Fons had voor ons enkele hennen en een haan in de tentoonstellingskooi gezet zodat met name de keurmeesters onder ons een oordeel konden vormen. Evert was meteen enthousiast bij een van de jonge hennen ( “een F”). Net als bij zwart witgepareld hebben de dieren soms veel witte vleugelpennen, maar wanneer er (slechts een beetje) kleur in voorkomt dan mag zo’n slagpen niet als zijnde wit worden beoordeeld.
Een rondje om het kippenhok met 6 afdelingen en bijbehorende rennen (inmiddels was het gras verdwenen en alleen zand overgebleven) werd gevolgd door een kijkje in het hok. Naast deze 6 afdelingen heeft hij nog enkele afgescheiden ruimtes om dieren (eventueel kuikens of bijvoorbeeld een reserve haan) in te zetten.
In huis werd nagepraat onder het genot van koffie, thee en koek waarbij ook het onderwerp Coccidiose werd aangesneden. De hoge temperaturen dit weekend zouden op zondag worden gecombineerd met flinke buien en dat is een ideale combinatie, zeker in deze tijd met veel jonge dieren, om last te krijgen van deze ziekte. Natuurlijk zijn er in de winkel middeltjes te koop, maar enkelen onder ons maakten gebruik van bleekmiddel of knoflook of appelazijn in het drinkwater. Je moet er snel bijzijn!
Inmiddels werd duidelijk dat we een half uurtje achterliepen op de dagindeling die Han had gemaakt, maar dat werd later gelukkig weer ingelopen. We vertrokken naar Winterswijk waar we om 13.00 uur aankwamen bij Tonnie Buil. Hij heeft sinds 1974 (toen meerzomig zilverpatrijs) Wyandotte krielen en inmiddels al bijna 25 jaar de zalmkleurige (lees hierover in het boek “Wyandottes voor liefhebbers en fokkers”, deel 4) waarvan hij min of meer de toonaangevende fokker in Nederland is. In de plaatselijke vereniging zit hij al menige jaren in het bestuur (nu voorzitter) en hij coördineerde onze jubileumshow bij het 70- en 75-jarig bestaan aldaar. Samen met zijn vrouw verzorgt hij jaarlijks meerdere open tuindagen en hun tuin was door een ringetje te halen.
Sinds 1999 wonen ze in dit (vrijstaande) huis met 1425 m2 grond, maar ook heeft hij de beschikking over een nog groter, aangrenzend perceel van het ziekenhuis waarop zijn dieren lopen.
We begonnen met een koele dronk en zochten een schaduwplek voor onze lunch. Tonnie had gezorgd voor goulash, stokbrood en salade en het smaakte geweldig. In de (stenen) schuur stond een complete keuken, zijn gewonnen prijzen, maar ook enkele broedmachines waarin hij voor menigeen de eieren uitbroedde.
Zelf had hij dit jaar ongeveer 80 kuikens gehad en er liepen nu nog een 25 hanen en 40 hennen. De rondleiding begon met een bezoek aan de grote vijver en vervolgens een kleine plantenkwekerij en een achttal hokken waarin hij zijn oorspronkelijke duiven had zitten.
Via een poort kwamen we op het terrein van het ziekenhuis waarop een flink kippenhok met eromheen veel gras omzoomd met bomen. Hij moest oppassen voor steenmarters maar ook voor een enkele roofvogel en liet een oude haan bij zijn jonge dieren zorgen voor het waarschuwen bij gevaar. De dieren hadden een geweldig fraaie pootkleur en door gebruik te maken van zalmkleurige Cochin (wel met bevederde poten en een enkele kam die weer moest worden weg gefokt) en het inkruisen van een Tsjechische zalmkleurige Wyandotte krielhaan was hij weer helemaal tevreden met zijn dieren.
Ondanks de steenmarter kon hij het hok in de nacht open laten staan door een vernuftige vondst (zie foto):
Hij had voor de opening een rooster op enige hoogte gemonteerd met stroom erop. Een kip, die naar buiten of binnen wilde, springt erop en maakt zo geen contact met de aarde en krijgt daarom geen schok. Een steenmarter zet eerst zijn voorpoten op het rooster (en de achterpoten nog op de grond) en krijgt een stroomstoot. Wel kon het gebeuren dat een kip onder het rooster kroop en via zijn kop contact maakte waardoor hij/zij een schok kreeg. Maar zoiets leert snel.
Vervolgens werd er nog gekeken bij zijn konijnen (NHD) en de Lachduiven waarna we weer op pad gingen, Tonnie reed mee, naar ons volgende adres.
Om 14.45 uur waren we bij Geert Ros, zoon van de inmiddels overleden Appie Ros die jarenlang lid was bij onze NWC. Hij woonde in het bos in Winterswijk in een oude boerderij waarvan een deel door zijn dochter in gebruik was. Geert had eigenlijk dit jaar niet willen broeden, maar door de grote vraag naar dieren had hij, wel wat later dan gewoonlijk, inmiddels ruim 30 kuikens. De kleurslagen had hij van zijn vader overgenomen: wit, parelgrijs, goud blauwgezoomd, maar niet meer de kleuren zwart, zilver zwartgezoomd en geel witgezoomd. Vader had in het verleden ook grote Wyandottes gehad in de kleuren wit en zilver zwartgezoomd. Daarnaast had hij ook nog zalmkleurige Hollandse kriel, Lachduiven, parkieten, maar vooral heel veel schapen (er liepen er 2 bij Tonnie om het gras kort te houden). Vooral met de schapen (ongeveer 80) had hij het erg druk. Ik meen dat hij zelf 8 hectare grond had en daarnaast nog meerdere hectare voor het onderbrengen van zijn schapen.
De jonge kippen zaten binnen in de kippenschuur samen met een deel van de ouderdieren want buiten vielen ze makkelijk ten prooi aan de vele kraaien en sperwers. Zo was hij al bijna al zijn jonge ganzen kwijt geraakt.
In de kippenschuur had hij voor de Wyandottes en kuikens een 12-tal (?) afdelingen en dichter bij huis enkele rennen voor de Hollandse kriel en de parkieten met binnen vele ruimtes voor de Lachduiven.
We gingen weer op pad naar ons laatste adres na afscheid genomen te hebben van René van der Meer (zijn energie was op) en chauffeur Michel Sneekes. Rond 15.30 uur kwamen we aan bij Ruud en Diana Pennings, die wonen in de bossen bij Aalten. Vroeger was de inmiddels overleden vader van Ruud lid en fokte zo’n beetje alle kleuren Wyandotte krielen. Hij maakte nog mee dat er een nieuwe schuur werd gebouwd voor de dieren, die op bijna professionele wijze werden uitgebroed voor de verkoop. Ze hebben een eigen website en zijn ook te vinden op Facebook en ontvangen met name in het voorjaar veel bussen vol mensen voor een excursie op hun bedrijf.
Het aantal kleuren is ongeveer 15, met name de enkelkleurigen (met uitzondering van buff) bleken weinig gewild. Hun broedtijd loopt ongeveer van november tot april en een deel van de broedeieren komt van eigen foktomen (die na de broedtijd weer worden afgestoten), maar er worden ook eieren ingekocht. Ook zijn er mensen vaak handelaren), die bij hen eieren (eerdere rassen)laten uitbroeden (grote aantallen) en soms ook een aantal weken laten opgroeien. Voor de eieren de broedmachine ingaan worden ze eerst gewassen en ontsmet. De pas geboren kuikens worden gesekst en geënt tegen Marek waarna ze nog een dag worden terug gezet in de uitkomstmachine. Aantallen? Om en nabij de 25000 eieren. Natuurlijk krijgen ze hulp, bij het seksen, enten en schoonmaken van de machine.
Na eerst wat gedronken te hebben, begonnen we de rondleiding bij de broedruimte met twee enorme broedmachines, die Ruud naar zijn eigen idee had laten maken, en een grote uitkomstmachine, die soms nog te klein bleek. Elke twee weken werd er ingelegd en vooral Ruud hield hier het toezicht.
Diana coördineerde de ontvangst van de bezoekers en de verkoop van de dieren; deze werden overigens niet geringd. Twee flinke “zalen” waren voorzien van afdelingen waarin de jonge dieren zaten voor de verkoop, elk voorzien van een drinkwatervoorziening met drinknippels en voerschalen die opgehangen waren aan een ketting. Bestrijding van bloedluis gebeurden met dieselolie in een rugspuit waarmee een eventueel aanwezig nest flink werd bespoten.
Tenslotte bleek er nog een afdeling te zijn waar nog heel jonge kuikens waren gehuisvest onder de warmtelamp.
Na afloop opperde Evert nog dat het misschien goed zou zijn om elkaar te versterken en ook voor de bezoekers een folder o.i.d. te verstrekken van de Nederlandse Wyandotte Club. Tenslotte namen we afscheid, ook van Tonnie Buil die was meegereden, en vertrokken we naar Lichtenvoorde om op een terras na te praten over de geweldige dag onder het genot van een drankje en hapje.
Allen die hebben meegewerkt nogmaals van harte bedankt.
Han Schellekens